 |
|
|
|
| De
Mapuche Indianen zijn een van de inheemse volkeren van Zuid
Amerika. Zij leefden oorspronkelijk in een gebied rondom de
Aconcagua Vallei in Chili maar ook in gebieden ten zuiden
van het eiland Chiloe en westelijke |
 |
|
|
|
gedeeltes
van Argentijns Patagonië. De
Mapuches zijn nog altijd de grootste etnische bevolkingsgroep op het
Amerikaanse continent, ook al zijn hun aantallen sterk gedaald sinds
de Spaanse verovering. 'Mapu' betekent land in de taal van de Mapuche,
en 'che' betekent mens, dus 'Mapuche' betekent 'mensen van het land.'
Voordat de Spanjaarden deze regio binnendrongen, rond 1540, waren de
Mapuches een welvarend volk dat leefde van de jacht, visserij en landbouw.
Hun leefgebied was vruchtbaar; overdekt met bossen en rijk aan edele
metalen en mineralen.
|
 |
 |
GESCHIEDENIS
Rond 1540 kwamen de Spanjaarden naar deze regio maar slaagden er
niet in om het Mapuche volk te verslaan. De Spanjaarden hadden moderne
wapens maar de Mapuche gebruikten hun kennis van het landschap en
andere slimme militaire strategieën om zich met succes te verzetten.
De beroemdste Mapuche leider leefde in de 16e eeuw en heette Lautaro.
Hij werd gevangen genomen door de Spanjaarden en tot bediende gemaakt
van de veroveraar Pedro de Valdivia. Tijdens zijn gevangenschap
keek hij heel goed naar zijn vijanden en leerde zo over de Spaanse
oorlogstactieken. Nadat hij in 1540 was ontsnapt, leidde hij zijn
Mapuche leger tot aan de poorten van Santiago, waar hij de Spaanse
leider Valdivia gevangen name en vermoord. Er wordt wel eens gezegd
dat Lautaro de guerilla oorlog heeft uitgevonden, een militaire
tactiek die in vele latere Zuid-Amerikaanse (burger)oorlogen zou
worden gebruikt.
De Spanjaarden hebben veel land en goud van de Mapuche afgepakt.
Door het felle verzet van dit volk slaagden de Mapuche er toch in
om tot in de late 19e eeuw in relatieve vrijheid te leven, zonder
al teveel bemoeienis van het koloniale bewind. De Mapuche trokken
zich echter wel steeds verder terug naar het zuiden van Chili en
verloren het grootste deel van hun land. Later werden zij gedwongen
om in reservaten te gaan leven en tot op heden overleven zij door
middel van landbouw op kleine, onvruchtbare stukjes grond. Tot aan
vandaag vechten de Mapuche volken van Argentinië en Chili om
hun cultuur in stand te houden en om een deel van hun oude grondgebied
terug te krijgen. |
|
|
|
RELIGIE
De Mapuche zijn een zeer religieus volk. Zijn zien het leven
als een voortdurende strijd tussen de machten van goed en kwaad;
en de kosmos als twee tegengestelde werelden die elkaar tegelijkertijd
ook aanvullen. De ene wereld is die van de natuur, vertegenwoordigd
door de aarde en haar mensen. De andere is de bovennatuurlijke wereld.
Deze wereld is magisch en spiritueel en wordt vertegenwoordigd door
de hemel. 'Wenumapu,' de spirituele wereld is een georganiseerde
en uitgebalanceerde regio ergens tussen de wolken en de kosmos.
Naast Wenumapu ligt haar tegenhanger, de 'Anka-wenu,' een chaotische
ruimte naast de wolken waar kwade geesten, de 'Wekufes,' leven.
Zij veroorzaken ziekten en lijden onder de mensheid.
De Mapuche
aanbidden een hemelse godenfamilie: Nguenechen, Kushe, Elmapun,
Elchen en Ngunemapun. Hun spirituele leiders, de Machi, houden
contact met de goden en zijn ook verantwoordelijk voor het tegengaan
van de macht van 'Wekufu' (het kwaad). Het religieuze festival
Nguillatún is het beste voorbeeld van de manier waarop
de Mapuche hun religie beleven. Het wordt verschillende keren
per jaar gevierd en herstelt zo de balans in het leven van de
Mapuche. Het wordt bijvoorbeeld gevierd als reactie op een natuurramp
of maatschappelijke problemen. Maar Nguillatún kan ook
een rituele dankbetuiging zijn, voor de oogst of andere voorspoed.
Het ritueel brengt de hele Mapuche gemeenschap bij elkaar, zowel
de levenden als de doden. Het is vooral gericht op de God van
de hemel, hun schepper: Chau (ook wel bekend als Nguenechen).
|
|
|
|
SAMENLEVING,
ECONOMIE EN POLITIEK
De Mapuche hadden geen centrale regering maar leefden in gemeenschappen
die gevormd werden door grote families. De leider was een opperhoofd,
een 'Lonko,' wat letterlijk 'hoofd' betekent. Deze gemeenschappen
konden wel 800 inwoners tellen. De Lonko werd alom gerespecteerd
en was de aanvoerder van zijn mensen in tijden van oorlog. Naast
de Lonko hadden ook de ouderen en de Machis veel status in de Mapuche
samenleving.
Een Machi
was een vrouw die als sjamaan, of medicijnvrouw religieuze ceremoniën
leidde en daarnaast ook de zieken en gewonden behandelde. Zij
vertegenwoordigde haar mensen naar de goden toe. Een Machi kon
worden herkend aan haar speciale rituele kleding en sieraden.
Tijdens religieuze festivals, zoals Nguillatún, danste
ze en bespeelde ze heilige instrumenten zoals de Kultrun, een
speciale trommel.
De Mapuche
spreken nog altijd hun eigen taal die bekend staat als Mapudungun.
Ze hebben een rijke mondelinge overlevering met veel mythen en
verhalen die zij in hun eigen taal doorgeven aan de nieuwe generaties.
Zo zijn zij erin geslaagd om veel van hun cultuur en tradities
tot op de dag van vandaag in stand te houden.
|
|
|
|
CULTUUR
Een typische Mapuche woning was een hut met een rieten dak en vaak
een klein bijgebouwtje dat als keuken diende. Polygamie was een
normaal gebruik onder de Mapuche Indianen: dit betekende dat een
man met meerdere vrouwen getrouwd kon zijn. De kinderen hadden de
taak om voor de dieren te zorgen, terwijl de mannen en vrouwen op
het land werkten. Mapuche mannen waren befaamde ambachtslieden die
muziekinstrumenten, houten gereedschappen, huishoudgerei en sieraden
maakten. Vrouwen waren bekwame weefsters die dit handwerk al vanaf
jonge leeftijd van hun moeder leerden. Andere belangrijke cultuuruitingen
waren dansen en zingen. Goede dansers en zangers hadden een hoog
aanzien bij het Mapuche volk. |
|
 |
|
|
|
| "The
Big Myth" © Distant Train 2002 |
